પંખીનો સાક્ષીભાવ

ઘરની બહાર મોટું ઝાડ છે . રોજ સાંજે પંખીઓ ટોળે વળે છે . તેમને મારાં ઘરની બારીમાં ડોકિયું કરવાનું ગમતું નથી . બલ્કે , બારી પાસે હું ઉભો રહું તો એ દૂર ઊડી જાય છે . પંખીને મારામાં રસ નથી . પંખીને મારો ડર છે . પંખીને હું કામ નથી લાગતો . પંખીને મારા વિના ચાલે છે . પંખી જન્મ્યું ત્યારથી માંડીને આજ સુધીમાં એ પંખીની જિંદગીમાં મારો કોઈ ફાળો નથી . એની રીતે એ જીવે છે .

મારી આસપાસ રહેતા માણસો માટે મારે આ પંખી જેવા બનવું જોઈએ . એ બધા રોજ દેખાય છે . એમને રોજ જોવા જ પડે છે . મારી માટે એ કામ – ના નથી અને મારી માટે એ નકામા નથી . એમની જગ્યા પર એ છે . મારી જગ્યા પર હું છું . પંખીને પોતાનો માળો અને પોતાનું આકાશ ગમે છે . આ સિવાય તેને બીજે કશે જવું નથી ગમતું . એ પોતાનો માળો શોધી લે છે . મારે મારું ઘર અને મારા કામકાજ સિવાય બીજી કોઈ બાબતોમાં માથાં મારવાનાં નથી . મારું પેટ ભરાય તેટલી મહેનત કરવા સિવાયની ભાંજગડમાં મારે નથી પડવું . બીજા લોકો ભૂલ કરે છે તેની ટીકા કરવાની જવાબદારી મારી નથી . બીજા લોકોને મારાથી વિશેષ મોટાઈ મળે તેનાથી મારે જલવાનું હોય જ નહીં . મારો માળો તે જ મારું સુખ . એને જે મળ્યું તેનાથી મારે શું લાગેવળગે ? મને એ નડતો હોય જ તો હું એનાથી અળગો રહું . ડરું નહીં પણ સાવધ રહું . મને એ મૂરખ સમજતો હોય તો ભલે સમજતો . એની હોંશિયારી રહેશે એની પાસે . એની માન્યતાને લીધે મારું જીવન કે મારો સ્વભાવ ઘડાય નહીં . મારી માટે બીજા લોકો પારકા છે . મારે એમની સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી . મારા ઉપકારી ન હોય તેવા લોકો સાથે મારે ઝાઝો વહેવાર રાખવાનો નથી . જેમને મળ્યા વગર ચાલે છે તેમને ભાવ આપીને મારે મારો સમય બગાડવાનો હોય નહીં .

જોકે , હું સ્વાર્થી નથી . મારા જ કૂવામાં ડૂબકી મારનારો દેડકો નથી , હું . મારી નજર સૌની સામે છે . મને જોનારા ઘણા છે તો મને દેખાનારા પણ ઘણા છે . મારી માનસિકતા એકદમ સ્પષ્ટ છે . કામ વિનાના મોટા લોકો વિશે પણ મારે વિચારવાનું નથી . બજારમાં થઈ રહેલી જબ્બર ઊથલપાથલની ચર્ચા કરીને હાથમાં કશું આવવાનું નથી . વાસ્તે મારે એની ચર્ચામાં નથી જ પડવું . મને જે મળ્યું છે તેનો મને સંતોષ છે . મને મળ્યું છે તે મારી જ મહેનતનું પરિણામ છે . બીજાનું છીનવીને મેં મારું ઘર જમાવ્યું નથી . બીજાને ધક્કો મારીને મેં મારી જગ્યા બનાવી નથી . મેં મેળવ્યું તે મારી ડાળ પર પહોંચ્યું છે . મેં મેળવેલી જગ્યા સાથે મારી કાર્યક્ષમતા જોડાયેલી છે . મારી ભૂખ મર્યાદિત છે .

મારી ઉડાન ગગનવિહારી છે . મારી પાંખોમાં વાદળો અને હવાઓ સમાય છે . મારે તો મારાં જ ભાગ્યમાં રમવાનું છે . મારી માટે મારા સિવાય બીજું કોઈ ધ્યાનપાત્ર નથી . મારે વિચારવાનું હોય કેવળ મારી માટે . મારે તો ફક્ત મારી જ બાબતની ચિંતા રાખવાની હોય . મારી સાથે બીજા કોઈનો વહેવાર કેવી રીતનો છે તે મારે જોવાનું નથી . મારે તો મારો વહેવાર જ સંભાળવાનો છે . મને પંખીનો સ્વભાવ ખૂબ ગમ્યો . પંખી માણસ સાથે વાત કરતું નથી . પંખી માણસની સાથે ભળતું નથી . પંખી માણસથી દૂર રહે છે . પંખી પોતાની દુનિયામાં મસ્ત રહે છે . પંખીની દુનિયા નાની અને નિર્દોષ છે . મારી દુનિયા અટપટી છે . મારી દુનિયામાં સરળતા હોય . મારી દુનિયામાં અપેક્ષાઓનો મોટો બોજો ન હોય . આખા ગામની ચોવટ મારે કરવાની ના હોય . મારી પાસે ઓછા લોકો આવે તો મને ચાલતું હોય . મારી સાથે રહેનારા પર મને સંપૂર્ણ અને સાચુકલો વિશ્વાસ હોય . મારા નાનકડા પરિવારની બહાર મારી નજર ન હોય . સ્પર્ધા ન હોય . મારી સાથે મારો આત્મસંતોષ હોય . મારી પાસે મારો આત્મવિશ્વાસ હોય . મને બીજાથી દૂર રહેવાનું ગમતું હોય . મને પોતાનો ટહુકો વેરતા આવડતું હોય . મારું જગત કલબલાટથી ભર્યું ભર્યું હોય . માણસો વિના જીવીને પંખી સુખી રહે છે તેમ પારકી પંચાત વિના હું નિરાંતે જીવી શકું તો ભયો ભયો .